Monika Van Paemel

May is niet of nauwelijks door haar ouders opgevoed, maar veel meer door haar grootouders. Ook heeft ze als kind moeten kuren. Ze is dus gewend om op vele plaatsen te wonen. Als haar dochter, consequent aangeduid als "het kind" zelfmoord heeft gepleegd, houdt ze het niet lang achter elkaar op dezelfde plaats uit. Ze reist naar Jeruzalem, waar Hagar woont. Ze hebben een relatie, maar ook die kent problemen. Ook de net begonnen Intifada werkt niet mee om May zich in Israël thuis te doen voelen. Ze gaat terug naar Antwerpen en probeert haar leven zo goed mogelijk in de hand te houden. Toch keert ze terug naar Jeruzalem. De vraag blijft of ze nu rust zal gaan vinden.… (mere)

Monika van Paemel draagt de naam een ultra-feministe te zijn, en geregeld wordt haar ook het epitheton “mannenhaatster” toegedicht. Als je dit werk leest, zie je wel waar die kwalijke reputatie vandaan kan komen, maar terecht is ze zeker niet! Van Paemel schetst in dit boek inderdaad op heel pregnante wijze een patriarchale wereld waarin mannen de dienst uitmaken en vrouwen meedraaien, slaafs en dus medeplichtig; de mannenfiguren, en vooral de vader van hoofdfiguur Pamela, komen er niet fraai uit, maar ook de vrouwen kan je bezwaarlijk sympathiek noemen. Het lijkt me dat het de auteur vooral te doen is om het in beeld brengen van de machts- en onderdrukkingsmechanismen, en dat ze – met de aan literatuur eigen retorische overdrijvingen – al bij al een realistisch beeld schetst. Markant vond ik vooral haar haarscherpe focus op de tegenstelling tussen schijn en werkelijkheid, de alomtegenwoordige hypocrisie.
Op die manier krijgen we een indrukwekkende evocatie van het Vlaanderen van de eerste helft en het midden van de twintigste eeuw te zien; wat mij betreft beklijvender dan in “Het verdriet van België” van Claus; overigens speelt net als bij Claus ook hier de oorlog een belangrijke rol.
Moeilijk heb ik het wel met haar stijl. Die is op het randje van het experimentele. Je vindt in deze roman conventioneel-verhalende passages, maar ook innerlijke monologen, reportage-achtige episoden en tenslotte heel veel fragmenten met korte-associatieve zinnen in staccato-tempo. Die stijlverschillen verrijken uiteraard het verhaal (briljant bijvoorbeeld vind ik de passage in het eerste deel waarin op drie pagina’s een indringend beeld van het Vlaanderen van de jaren ’50 wordt gegeven), maar ze maken de lectuur ook erg moeilijk, vooral omdat er voortdurend heen en weer wordt gesprongen in de tijd, zonder dat de functie daarvan duidelijk wordt. Het is die gezochte stijl, denk ik, die maakt dat boek intussen helemaal weggedeemsterd is in de belangstelling. Spijtig, want inhoudelijk verdient dit boek beter.… (mere)

De aanzet van dit korte boekje is veelbelovend: hier wordt een mooi portret neergezet van een sterke vrouw, de grootmoeder van de auteur. Een echte matriarch, een dragonder, die alle man- en vrouwvolk "commandeert", maar vooral met het leven lijkt te strijden. We zien de auteur als jong meisje opkijken naar die vrouw en zich er tegelijk tegen afzetten. Dan gaat het verhaal plots over in de evocatie van een vakantieverblijf in het bloedhete Arles, Zuid-Frankrijk. De auteur, nu een volwassen vrouw, stuit er op echo's van haar grootmoeder, onder meer in een portret in een museum. Een onvoldragen verhaal, in een soms erg intense, gecondenseerde schrijfstijl, maar wel intrigerend.… (mere)