Maps of Time : An Introduction to Big History (2004)

Introducción a la "Gran Historia"

PRIMERA GAVETA ( IZQ. )PARTE SUPERIOR

An introduction to big history

The book's existence is more important than the contents herein. Maps of Time acts as a guiding text for the Big History movement, and thus spends its time trying to narrate the universe's history within its bindings. Because of this fact, Maps of Time has issues. This isn't saying its a bad book - it's far from it - rather the book as an object and as a text is more important than the book's actual message - a problem with Big History from a philosophical standpoint. ( )

Over dit 500-pagina dikke boek heb ik ruim twee maanden gedaan, intensief notitie nemend. Dat wil zeggen dat het zeker de moeite loont. Hoewel ik zelf gevormd ben als historicus, en dus wel hecht aan degelijke detailstudies, ben ik toch ook gevoelig voor auteurs die proberen de grote lijnen te zien. Daar is moed voor nodig en natuurlijk ook een grondige voorbereiding, zin voor nauwkeurigheid, en vooral een talent om uit de chaotische hoeveelheid details een verhaallijn te distilleren. Christian heeft in dit boek gekozen voor het hoogst mogelijke vogelperspectief, te beginnen bij de Oerknal, en uiteindelijk uitkomend bij het heden, met zelfs een blik vooruit naar de komende eeuwen en millennia.
Ik ben onder de indruk van de belezenheid van de auteur en zijn vermogen om daadwerkelijk de grote lijnen te vatten en begrijpelijk te presenteren; tegelijk doet hij moeite om niet in de ijle hoogte blijven, en om zijn verhaallijnen concreet te stofferen. Ronduit impressionant was het hoofdstuk waarin hij de grote tendensen binnen de agrarische samenlevingen, gaande van ongeveer 3000 voor Christus tot 1500 na Christus, in 1 enkel hoofdstuk samenvat.
Maar uiteraard bevat zo'n ambitieus werk ook een heleboel zwaktes. De belangrijkste vind ik dat Christian, hoewel hij dat zelf bestrijdt, toch uitgaat van een bovenbouw-onderbouw-model: in bijna alle hoofdstukken is het de economische inrichting van de samenleving die de belangrijkste motor is van verandering, politieke en vooral culturele ontwikkelingen komen nauwelijks aan bod. In de tweede plaats springt Christian nogal gemakkelijk mee met modieuze trends in de historiografie: zo hangt hij zijn hoofdstuk over het ontstaan van de moderne mens helemaal op aan 1 enkel wetenschappelijk artikel waarin het ontstaan van die homo sapiens om plausibiliteitsredenen rond 250.000 jaar geleden wordt gesitueerd; in dezelfde lijn gaat hij vlotjes mee met de recente publicaties die stellen dat de Chinese economie vanaf het jaar 1000 tot en met de 18de eeuw vele keren groter en diverser was dan de West-Europese/Atlantische economie (daar zijn inderdaad wel aanwijzingen voor, maar de bewijskracht ervan blijft voorlopig toch nog problematisch). En tenslotte heb ik ook mijn bedenkingen bij zijn laatste, futurologische hoofdstuk dat neerkomt op een zuiver ecologisch manifest (waar natuurlijk wel goede redenen voor zijn, maar als historicus huiver ik bij politieke stellingnames die het verleden als bewijsmateriaal ge(mis)bruiken. ( )