Leuk onderwerp dat mij zeker aan het denken zet. De stijl van Van Westerloo spreekt mij minder aan, hij maakt wel erg vaak het zelfde punt, dat had bondiger gekund! Bovendien bevat het boek veel storende spelfouten.

Markeret

Blauwzuurtje | 2 andre anmeldelser | Apr 7, 2010 |

Niet spreken met de bestuurder af Gerard van Westerloo

Hoe gaat het met de politiek in Nederland? Slecht, vindt Van Westerloo. In tien reportages, ontstaan tussen 1984 en 2003 (vaak eerder gepubliceerd in VN of NRC, en nu aan elkaar geschreven), analyseert hij het probleem. Namelijk: er is een kloof tussen burger en politiek. Origineel kun je die constatering niet noemen, maar irrelevant is ze daarom nog niet, zeker niet als ze zo grondig geïllustreerd wordt als in dit boek.
Volgens Van Westerloo is de Nederlandse politiek een reservaatje, een banenmachine, een zelfgenoegzame en zelfvoorzienende cirkelgemeenschap met zijn eigen taaltje. Voor sommige maatschappelijke problemen is ze blind: neem de 25-jarige vertraging bij het oppakken van het integratie-thema. En zozeer als ze is afgeschermd van de maatschappij, zo symbiotisch is ze juist versmolten met het ambtenarenapparaat en alle kleine en grote colleges en raden van het openbaar bestuur. Dit laatste wordt inzichtelijk gemaakt met het stuk over de Thorbecke-academie: de school van jonge politici in spé, die met een misschien verfrissende eerlijkheid, maar ook wel een onaangenaam opportunisme, bekennen dat het ze geen flikker interesseert bij welke partij ze zitten: je hebt nou eenmaal zo’n lidmaatschap nodig om carrière te maken in politiek èn bestuur. Het een gaat niet zonder het ander.
Misschien zit er wel iets in, die onverschilligheid, want, zo vindt Van Westerloo, het partij-systeem is verouderd. De grenzen tussen de partijen vertegenwoordigen geen maatschappelijke grenzen meer. De meningen van een individu vallen zelden nog samen met het gedachtengoed van een partij.
Van Westerloo vestigt zijn hoop op de jonge generatie kamerleden, zoals Boris vd Ham, Femke Halsema en Loesewies van der Laan. Hij kan zich duidelijk vinden in hun afkeer van de Haagse ons-kent-ons mentaliteit. Misschien moet er een soort kiesdrempel voor kamerleden komen, opperen zij: alleen het parlement in met een bepaald minimum aan voorkeursstemmen.
Helaas voor mij was deze optimistische reportage (“Schiet een beetje op, jonkies. Ik wil het nog meemaken dat het jullie gaat lukken.”) de enige die me niet helemaal overtuigde. Misschien omdat Van Westerloo met zijn woord “jonkies” plotseling wel erg paternalistisch en tegelijk “ik hoor bij de jongeren” begon te klinken. Misschien ook omdat zijn sympathie de kritische distantie verkleinde.
Toch hoeft sympathie de kwaliteit niet in de weg te staan. Van Westerloo loopt over van warme gevoelens voor de Amsterdamse bestuurders van tramlijn 16, die hij volgde in 1984 en 2003. Maar dat lijkt zijn antropologische en stilistische vaardigheden alleen maar te versterken.
In de overige reportages, die stuk voor stuk kleine bestuurswereldjes ontsluiten, is vaker sprake van kritiek. Van Westerloo toont ons diverse wonderlijke universumpjes op lokaal niveau: het nepotistische Arnhem, het fortuynistische Rotterdam, de Surinaamse Bijlmer en de opportunistische Thorbecke-academie in Leeuwarden. In Den Haag leren we de PvdA-fractie kennen onder Melkert, de bijna altijd maar braaf “ja” stemmende Eerste Kamer en de al genoemde jonge garde in de Tweede Kamer.
Ook al lees je vaak tussen de regels door hoe absurd hij het allemaal vindt (zijn ingehouden ironie bewijst hier goede diensten), toch staat dat nooit zijn zorgvuldigheid in de weg. Hij lijkt ieders vertrouwen te winnen en ook ieders point goed uit te leggen.
Kortom, hele mooie participerende journalistiek.… (mere)