Er is een groepje studenten biologie op excursie bij een moeras. Het verhaal begint als Anton en George richting het moeras lopen. Anton merkt op dat Ingeborg en Pieter iets hebben. Dan wordt meteen duidelijk dat George het een tijd terug heeft uitgemaakt met Ingeborg. Anton is op zoek naar vuurbuiken. George kijkt met Jakob naar een paring van twee vlinders. Jakob merkt op dat twee parende avondroodpijlstaarten bij net zo bij elkaar passen als George en Ingeborg. ' "Avondroodpijlstaart en welriekende nachtorchis horen bij elkaar als… als…" Hij kon geen passende vergelijking bedenken, tenminste niet dadelijk, maar na een kort ogenblik zij hij triomfantelijk: "Als Ingeborg en jij." ' (uit: laatste zomernacht, p.15) Jakob vraagt waarom George het heeft uitgemaakt, maar George wil hier geen antwoord op geven. Hij komt nu Marijke tegen en al snel blijkt dat hij een zwak voor haar heeft. Ook zij vraagt waarom hij het heeft uitgemaakt met Ingeborg. George wil er niets over zeggen. George begint met haar te flirten, maar Marijke stelt het niet op prijs. Marijke verteld dat ze Anton misleid heeft om zo te voorkomen dat hij vuurbuiken vindt. Als George en Marijke op de pont terug staan, zien ze een bloeiend waterdrieblad. Marijke vindt het erg mooi. En George flirt meteen: "Als je bloeiend waterdrieblad ziet mag je elkaar een zoen geven." (uit: laatste zomernacht, p.43) Hij is er zelf verbaasd over. Op de boerderij gaat hij naar Anton. Deze heeft geen vuurbuiken, maar gewone padjes gevangen. Hij vraagt of George even op de padjes wil letten tot Ingeborg komt. Dan kan zij ze zien, want zelf gaat hij nog even zoeken naar vuurbuiken. Als Ingeborg komt, doen ze een wedstrijdje. Wie het verste een padje kan laten springen. Dan komt Pieter binnen, en begint zomaar George te slaan. George doet niets terug. Later bedenkt hij dat hij Ingeborg toch nog wel terug wil. Hij gaat weer naar het moeras. Daar komt hij Marijke tegen en die draagt het gedicht Haar laatste brief van Nijhoff voor:

Verwijt me niet dat ik lichtzinnig was omdat is liefgehad heb zonder trouw en zonder tranen heenging. Want een vrouw komt nooit, als zij bij boorbaat niet genas, de wond te boven ener tederheid die op toekomstig leven is gericht. Ik moest mij wel hernemen tot een plicht waartoe ik onbemerkt was voorbereid. (uit: laatste zomernacht, p.60, 61)
Anton gaat weer vuurbuiken zoeken en Marijke en George doen een wedstrijdje. George moet vanaf de pont Anton in de richting van de vuurbuiken dirigeren en Marijke moet Anton van de vuurbuiken afleiden. Het lukt George niet om Anton te helpen, hij ligt te denken aan hem en Ingeborg. Uiteindelijk valt hij in slaap. 's Ochtends vroeg wordt hij door Marijke wakker geschreeuwd. Ze gaan samen op een hek achter de boerderij naar de zonsopgang kijken. George vertelt aan Marijke waarom hij het heeft uitgemaakt met Ingeborg. Zijn vader was vermoordt door de Duitsers, en Marijke's vader was een Duitse officier. Toen ze dat aan hem vertelde heeft hij het uitgemaakt. Ingeborg komt aanlopen. Marijke loopt erop af. Samen lopen ze weg. Dit betekent voor George, dat hij geen van beide meer zal kunnen krijgen. George gaat naar het moeras. Daar ziet hij Anton. Anton heeft nog steeds geen vuurbuiken gevonden. Samen gingen ze terug. Ze hadden allebei gefaald. ( )

Aangezien ik zelf als biologiestudent een aantal excursies heb gemaakt, is dit een boekje naar mijn hart. De beschrijvingen van flora en fauna, en de sfeer op het kamp zijn zeer treffend. Het gebruik van poezie van Nijhoff is mooi in het verhaal verweven. De oorlogsthematiek is wat abrupt, maar het motief van de doodshoofdvlinder in de glazen pot is erg fascinerend. De lezing van critici, dat het hier om een verinnerlijkte versie van Romeo en Julia gaat, deel ik niet. Het was een verademing dat Maarten 't Hart in deze novelle geen aandacht besteedt aan zijn Christelijke achtergrond. ( )

Van http://mom.biblion.nl/ : Verhaal over de laatste avond en nacht van een meerdaagse excursie van biologen naar een laagveenmoeras. Eigenlijk een verhaal over jonge mensen op zoek naar elkaar en zichzelf: gevoelens van liefde, aantrekken en afstoten, verwekt door de sfeer van de zomernacht. Met wat tragische accenten voor de ik-figuur die niet vindt wat hij zoekt. Een goed geschreven sfeervol verhaal. Pocketeditie; normale druk. - Redactie