Dat er iets niet snor zit met 'Bertrand' is van bij het begin wel duidelijk en dat Nikolaj een gruwelijk ruggengraatloos smiezertje is wat je je zélf liefst een klap wil verkopen, helpt niet bij de eerste lectuur, maar even doorzetten en je laat Sergeant Bertrand niet gauw los en omgekeerd.

Als de genese van dit boek klopt (Skorobogatov wist niet dat het gepubliceerd ging worden, hij was vergéten dattie het geschreven had etc.) en geen puike mythografie blijkt, dan is het een topdebuut.

Maar los daarvan valt op: het gemak waarmee Skorobogatov schrijft—of toch, verhaalt—en hoe 'vlot' en natuurlijk deze surreële nachtmerrie leest: hedendaags en dichtbij en toch zo klassiek, zo Russisch (de anekdote in het gekkenhuis) en gekmakend gogoliaans.

Niet het gevoel dat ik morgen metéén naar een andere Skorobogatov grijp maar het zal ook niet bij deze blijven. ( )

Aleksandr Skorobogatov : Sergeant Bertrand
Een beklemmend boek, dat steeds meeslepender wordt tot een totale vervreemding.
Het verhaal handelt over Nikolaj, een dronkaard die blijkbaar belast is met de dood van zijn zoontje. Het hoe en waarom blijft een open vraag. Blijkbaar heeft hij als jongeling ook een moord op een meisje zien gebeuren. Later lezen we over zijn pathologische jaloezie aangaande zijn vrouw, een gevierde toneelactrice. Het boek beschrijft de beslommeringen van een gekwelde en teruggetrokken man. Aanvankelijk komt hij beklagenswaardig over, maar verder in het boek wordt hij een niets meer vertrouwende controle-freak, agressief en gedesoriënteerd.

Wanneer er een demoon, Sergeant Bertrand, in zijn leven opduikt , wordt door toedoen van deze duistere persoon een pathologische jaloezie ontwikkeld en van kwaad wordt het erger. Nicolaj gaat op onderzoek in het theater en wordt zeer agressief… De sergeant drijft door insinuaties onze Nikolaj tot het uiterste. Uiteindelijk belandt hij in de psychiatrie waar zijn vrouw hem wil komen bevrijden en waar zij dan nog geïntimideerd wordt door de hoofdgeneesheer…

Dat jaloezie en drank alles kan vernietigen is zeker te begrijpen. Als daarboven nog de dood van het zoontje een zware belasting vormt èn de verzwegen getuigenis van een gruwelijke moord in zijn kindertijd, dan kunnen we goed begrijpen dat de hoofdfiguur in een zware psychopathologische toestand terecht komt.

Vele recensenten begrijpen vaak niet wat een totale gedesoriënteerdheid, een schizofrenie of recidiverende psychoses , veroorzaakt door reeds vermelde desastreuze mentale belastingen en drank, kunnen veroorzaken bij de mens… Wat is waarheid en wat is waan? Wie is Sergeant Bertrand? Is er reden tot jaloezie? De lezer zal het verhaal beschouwen als een fantasierijk boek met een mengeling van waarheid en verzinsels, vol paranoia….

Mijn mening is dan ook dat alle ‘hersenspinsels’ en delirium-hallucinaties (de sergeant) en dito-conversaties bij de zieke Nikolaj door hem voor waarheid worden genomen, dat de agressie werkelijk optreedt en de ontmenselijking van Nikolaj intreedt.

Elke gebeurtenis of communicatie op zich mag de lezer niet gaan ontleden, want dan verliest het uittreksel zijn feitelijke context. Het is de verzameling aan onwaarschijnlijke toestanden, gebeurtenissen en conversaties met schizofreen ingebeelde personen die de symptomatologie vormen van de totaal gedesoriënteerde geestestoestand . Hierover handelt dit boek.

Dit boek is bijzonder knap geschreven èn gecomponeerd. Zo goed dat de lezer totaal meegesleept wordt in een spannend verhaal. De schrijfstijl is erg Russisch, hetgeen er nog een specifieke gelaagdheid aan toevoegt! Dat menige recensenten de mogelijke onderlagen gaan uitspitten om toch maar allerhande metaforen te vinden die eventueel kunnen verwijzen naar de politiek-sociale toestanden in Rusland lijkt mij overbodig en onwaarschijnlijk!

Het boek vertoont wel een Russische stijl-ziel. Quotering : xxxx

Theo 20/10/21 ( )

Dit was een nogal heftige lees-ervaring. Al vrij snel heb je door dat dit verhaal een opeenvolging is van waanvoorstellingen door de aan alcohol verslaafde Nikolaj. Nikolaj verdenkt zijn vrouw Vera, een theater-actrice, van tal van affaires. En dat lijkt bevestigd te worden door voorvallen bij hem thuis en in het theater, geschetst door de ogen van Nikolaj. Na zo’n scene volgt telkens ook een erg gewelddadige ontlading. En dat gaat van kwaad naar erger. Nikolaj wordt ook voortdurend opgejaagd door een nogal duistere vriend van hem, een zekere Sergeant Bertrand, die hem aanport zich meer als een echte man te gedragen. De hele – vrij korte – roman wordt zo beschreven dat het niet altijd duidelijk is wat echt is en wat niet, en bijvoorbeeld of die Bertrand niet evenzeer een door Nikolaj gefingeerd personage is, een afsplitsing van zijn persoonlijkheid.
Terwijl ik dit las, schoot me door het hoofd dat Nikolaj best een figuur zou kunnen zijn uit een roman van Dostojevski, iets als ‘Boze geesten’, maar dan in verkorte en verhevigde vorm. Met andere woorden, Skorobogatov meet zich met de groten, en dat al onmiddellijk in zijn debuut. Niet min dus. Maar toch zijn er wat haken en ogen aan: diverse verhaallijnen (de verwijzingen naar het dode zoontje van Nikolaj en Vera, Nikolaj’s geheimzinnige litteken) worden niet echt uitgewerkt, en de onvoorwaardelijke liefde van Vera voor haar waanzinnige en gewelddadige man vond ik nogal ongeloofwaardig. Natuurlijk kan je deze roman ook metaforisch lezen, waarbij Nikolaj – slash – Bertrand staat voor de obsessieve en niets ontziende Staat (een late reminiscentie aan de Sovjet-Unie), maar helemaal overtuigd ben ik daardoor niet. In elk geval een intrigerend debuut ( )

Bezwerende roman over de 'green-eyed monster', jaloezie, en de mentale helletocht van een alcoholicus die eraan onder doorgaat. Een klassieke, oerdegelijke vertelling, die steeds intrigeert en je als lezer meer dan eens meedogenloos uit je comfort zone haalt. Met zijn eenvoudige, uitgepuurde stijl sorteert Skorobogatov een maximum aan effect en sfeer. Jammer van het laatste derde van de roman: daar zit wat turbulentie op en hier en daar zelfs een kleine luchtzak. Hoe het zij, gedreven lectuur die nieuwsgierig maakt naar meer werk van deze boeiende auteur. ( )

http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=GC25712S&word=%22johan... ( )