Marius Broekmeyer (1927–2007)

Het boek beschrijft in detail aan de hand van de beschikbare bronnen en getuigenverklaringen de periode van het niet-aanvalspact tussen de USSR en Nazi-Duitsland ten einde de huidige stellingen te testen als zou in feite Stalin de uitlokker en agressor van de tweede wereldoorlog zou kunnen geweest zijn.

Het beeld dat men krijgt is vanzelfsprekend veel genuanceerder en uiteraard wordt hier eigenlijk de ganse historie vanuit de sovjetzijde belicht. Het interessante is dat de schrijver een aardige opsomming maakt van de diverse versies van die geschiedenis onder de diverse regeringsleiders (achtereenvolgens Stalin zelf, Chroetsjow, Brezjnev, Gorbatschov, Poetin). Al deze versies voldoen niet aan de vereisten van de historische kritiek : belangrijke bronnen ontbreken, wegens geheimhouding, vernietiging op het einde van de oorlog, onbestaand omdat diktators nu eenmal een voorkeur hebben voor louter mondelinge bevelen.

De meest relevante redelijk deugdelijk bewezen feiten zijn: de ommezwaai van de militaire anticipatie van een defensief naar een offensief systeem en het verplaatsen van offensieve krachten naar de grens met Duitsland en haar bondgenoten. Dat Stalin de uitbreiding van het communisme door een sovjetizering van Europa nastreefde zal wel niemand verwonderen.

Het boek leest bijna als een roman, waarbij men door de weergave van de gezichtspunten van de diverse getuigen al eens in de tijd verplaatst wordt, wat echter absoluut niet storend werkt. Het bevat ook een overzichtelijke bibliografie en aanduidingen m.b.t. de diverse vindplaatsen van het materiaal.

Het strekt de schrijver alleszins tot eer dat hij hier geen sensatie brengt, maar een nuchtere klare kijk op de feiten zoals deze gereconstrueerd kunnen worden.… (mere)